Trăm năm bia đá

- Sao dạo này trông bác Viễn có vẻ buồn vậy? Có phải do tuần trước tôi đi uống bia mà không mời nên bác giận phải không?
- Tôi buồn là do gần chót đời rồi mà vẫn còn một việc chưa làm được.
- Nhà cao cửa rộng này, vợ đẹp, con cái thành đạt này, lại có mấy quyển sổ tiết kiệm đủ để sống sung túc tới chết, bác còn muốn gì nữa
- Phù phiếm, phù phiếm tất. Những cái đó khi chết có mang đi được đâu. Cái tôi cần là được lưu danh muôn thuở kia.
- Chà… chà| Đúng là tư tưởng của bậc đế vương. Thế bác định đi vào lịch sử bằng cách nào?
- Tôi định đợt này thi nghiên cứu sinh, lấy cái bằng tiến sỹ bác ạ
- Nhưng bác có biết một chữ nước ngoài nào đâu mà đòi thi?
- Thế bác tưởng ông tiến sỹ nào cũng biết ngoại ngữ chắc? Khối ông tiếng mẹ đẻ còn chưa nói sõi kia kìa.
- Thời buổi bây giờ khác rồi bác ạ. Người ta đang phấn đấu đào tạo tiến sỹ đạt chuẩn quốc tế đấy.
- Đạt chuẩn quốc tế cũng có dăm bảy loại. Nếu chỉ tính trong phạm vi ba nước Đông dương thì mình vượt chuẩn rồi, cần gì phải phấn đấu. Tôi chỉ cần cái bằng tiến sỹ ở mức này thôi
- Tiến sỹ là bậc học cao nhất, là cái ngọn của tri thức. Nhìn vào hoa, vào quả trên đó người ta có thể hiểu được cái gốc có được vun sới cẩn thận, có vững bền hay không. Sách giáo khoa ở bậc phổ thông còn chẳng viết nổi, làm sao mà đào tạo được tiến sỹ ở trình độ quốc tế kia chứ. Có chăng chỉ là tiến sỹ giấy, tiến sỹ ma.
- Ma hay giấy thì có sao, miễn có tên trên bảng vàng, bia đá là được rồi
- Bác cứ mơ mộng hão huyền. Thời xưa, mấy năm trời người ta mới phát hiện được vài ông tiến sỹ. Đa phần là thực tài, đều được lưu danh muôn thuở vì những đóng góp to lớn cho đất nước. Còn bây giờ ấy à…
- Bây giờ thì làm sao? Nhiều người vừa có cái bằng tiến sỹ là được bổ nhiệm ngay đấy thôi, tha hồ mà cống hiến nhé.
- Đây chính là hạn chế của chúng ta. Khi chưa rạch ròi được giữa vai trò nhà quản lí với nhà khoa học thì đất nước khó có được một đội ngũ trí thức tử tế lắm
- Tôi còn nghe nói sắp tới người ta sẽ khắc tên các tiến sỹ vào bia đá đấy. Ước gì…
- Thôi đi bác. Đá người ta khai thác để lát nền nhà vệ sinh hết rồi. còn đâu để khắc tên tiến sỹ. Trăm năm bia đá cũng mòn mà bác
Cận